Gooi het roer om! (van een schip of willekeurig welke organisatie)

In een van mijn opdrachten kwam ik de ideeën van David Marquet tegen, een Amerikaanse marine-officier met een interessante opinie over leiderschap. Hij is niet de eerste die het op deze manier verwoordt maar de context is in zijn geval uniek want een nucleaire onderzeeër is geen voor de hand liggende locatie voor een sociaal experiment. De omslag van een leider-volger cultuur naar een leider-leider cultuur kan een uitdaging zijn in elke organisatie. Des te meer in een militaire omgeving waar hiërarchie onderdeel uitmaakt van het DNA van alle betrokkenen. Marquet schreef een geweldig boek over zijn periode als kapitein van de USS Sante Fe: ‘Turn the Ship Around!‘.

Iedereen is een leider

Tot op zekere hoogte werd Marquet door de omstandigheden geforceerd tot zijn experiment. Hij komt in een positie als bevelhebber van een schip dat hij nauwelijks kent. Uit eigen ervaring herken ik de uitdaging om te werken met een team van uiteenlopende experts die in alle aspecten van hun eigen werk beter zijn dan hun leidinggevende. In een dergelijke omgeving is de klassieke ‘command en control’  waarschijnlijk het slechtst denkbare management model. Marquet bewijst zijn kwaliteit door zijn standaard-marine-gedrag overboord te zetten en, letterlijk, op reis te gaan met zijn mensen. Waar andere auteurs hun lezers soms in verwarring achterlaten, is dit boek zeer uitgesproken in de principes en voorbeelden en daarmee een mooie beschrijving van de implementatie van het leider-leider concept. En passant is er ook nog een hoop te leren over onderzeeërs.

Dezelfde ambitie, een andere aanpak

Niet alleen onderzeeboot-kapiteins hebben soms een uitdaging met de betrokkenheid van hun personeel. Toen Vineet Nayar het roer overnam bij HCL in 2007, ontwikkelde hij een concept ‘Employees First, Customers Second‘. De resultaten van HCL sinds die tijd getuigen van de impact van dit concept. Een meer recent voorbeeld wordt geschetst door Frederic Laloux in zijn boek ‘Reinventing Organizations‘. Eén van de voorbeelden daaruit (‘Buurtzorg’ in Nederland) is erg dicht bij huis. Simon Sinek zegt dat je zou moeten beginnen met waarom (‘Start With Why‘) en in zijn geval gaat dat over millennials in plaats van matrozen. Waarschijnlijk kan hij zich volledig vinden in de aanpak van de Nederlandse auteur Wouter Hart die in ‘Verdraaide Organisaties‘ beschrijft hoe organisatie ingrijpend veranderd worden als de bedoeling weer centraal gesteld wordt.

Al deze boeken delen een ambitie en een gemeenschappelijke oplossingsrichting. Wat ze ook gemeen hebben is dat ze opgenomen zijn in de 2iQ bibliotheek met aanbevolen boeken. Om eerlijk te zijn is mijn reden om dit te delen niet geheel altruïstisch. Heel vaak als ik boeken introduceer bij vrienden en collega’s dan levert dat weer nieuwe aanbevelingen op. Nu ik aan het einde kom van mijn huidige leeslijstje ben ik dus weer op zoek naar nieuwe suggesties!